Media tips voor jonge kinderen

Jonge kinderen begrijpen niet altijd wat ze op een scherm zien. Om mediawijs te worden is de uitleg en begeleiding van ouders en andere opvoeders hierin heel belangrijk. De Media Ukkie Dagen 2018 gaan daarom in op hoe ouders hun jonge kinderen spelenderwijs kunnen begeleiden bij het ontdekken van de digitale wereld, zodat ze mediawijs kunnen opgroeien.

Ondernemers in Onderwijs Jacqueline Rekers en Eveline Kaleveld geven je graag enkele tips!

Jacqueline:
Voor het jonge kind is het heel normaal dat de iPad tussen de duplo en al het andere speelgoed en boeken ligt. Toch is het heel belangrijk om ook in groep 1-2 aandacht te schenken aan mediawijsheid. In de kring kan gestart worden met de vraag: “Wat doe je als je thuis bent of waar speel je thuis mee?” Als het goed is komen er allemaal verschillende onderwerpen voorbij; zoals lezen, spelen en tv-kijken op de iPad. Samen met de kleuters kun je een tafel of woordspin maken met alle onderwerpen, materialen en boeken die ze opnoemen om vervolgens met de kinderen de onderwerpen per categorie te ordenen.

Samen met de kinderen bedenk je punten waar je naar kijkt om het boek, de app, de site of het tv-programma te onderzoeken. Deze punten zet je in een grafiek waar alle apps, sites, tv-programma’s en boeken uiteindelijk ook in komen te staan. Zo maak je samen een top 10 van de leukste, leerzaamste en meest gewaardeerde boeken, apps, sites en tv-programma’s!

Kijkpunten om te onderzoeken kunnen zijn:
– Speel je alleen of samen met de app?
– Wat leer je van het boek, de app of de site?
– Zie je reclame?
– Is het spannend?
– Kun je fantaseren?
– Staan er veel plaatjes in het boek?
– Staat er veel tekst in het boek?
– Is het echt of is het verzonnen. Kun je vertellen waarom het … is?

Om kleuters een mening te laten geven over apps, sites, tv-programma’s en boeken kun je aan ze vragen wat ze ervan vinden. Is iets mooi, leuk, grappig, verdrietig, spannend of griezelig? Kunnen ze daar meer over vertellen? Wat doe je als iets heel erg spannend is?

Eveline:
Media is leuk voor kinderen, maar het is ook belangrijk dat er een goede balans ontstaat tussen on- en offline bezig zijn. Een handig hulpmiddel hierbij kan de MediaDiamant zijn.

De MediaDiamant

De ‘MediaDiamant’ is opgebouwd uit vijf kanten. Zij vormen samen de belangrijkste elementen van de mediaopvoeding:
– Plezier
– Veilig
– Samen
– Inhoud
– Balans

Deze vijf elementen licht ik graag toe met verschillende tips voor in de klas.

Plezier – Beleef plezier aan media!

Media is leuk! Je kunt media inzetten om samen met de kleuters te genieten van apps, muziek en filmpjes passend bij de visie van de school. Daarnaast kun je media inzetten om creatief bezig te zijn. Maak met de app ‘Stop Motion Studio’ een stop motion filmpje, waarbij plaatjes of foto’s elkaar snel opvolgen en een filmpje vormen. Een andere mogelijkheid is het gebruik van de app ‘Book Creator’. Neem de iPad eens mee op avontuur, laat kinderen foto’s maken van alles waarbij ze een bepaalde klank horen. Van deze foto’s kun je in Book Creator een eigen boek maken. De kleuters kunnen bij elke foto zelf ook nog een tekening maken of er een stukje tekst bij inspreken.

Nog een extra tip vind ik: laat kinderen vooral samen met media werken!

Veilig – Dam de risico’s in

Via media krijgen kinderen soms dingen te zien die ze niet leuk vinden, of wat nog niet aansluit bij hun belevingswereld. Het is belangrijk om thuis en op school goede afspraken te maken. Voordat je een app op de iPad/tablet zet is het belangrijk dat je zelf weet hoe deze app in elkaar zit. Enkele belangrijke aandachtspunten hierbij zijn:

Welke content zit er in de app?

Zit er reclame in de app? Als er reclame in de app zit, wat voor reclame is dit? Is deze storend voor het leerproces?
Met kleuters is het best mogelijk om korte gesprekjes te voeren over mediagebruik en hierover afspraken te maken. Eén van de afspraken zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat als ze iets naars tegenkomen, ze dit niet zullen wegklikken, maar dat ze dit aan jou als leerkracht laten zien. Mijn ervaring is dat je dit in het begin moet herhalen, maar als kleuters eenmaal gewend zijn aan de regels over beeldschermgebruik, dit een gewoonte wordt. Hier zal je in de hogere groepen alleen maar profijt van hebben.

Het boek, ‘Het is een boek’, is een uitstekend boek om met kleuters in gesprek te gaan over media. In dit boek heeft de aap geen idee wat een boek nou eigenlijk is. Want je kunt het niet opladen, er niet mee swipen en je kunt er ook niet op tikken… Wat moet je er dan eigenlijk mee? Wat mij betreft heeft dit boek veel aanknopingspunten om samen met de kleuters in gesprek te gaan!

Samen – Begeleid kleuters in het gebruik van media

Wanneer je in de klas gebruik maakt van diverse media, is het belangrijk dat je samen met deze media bezig bent. Wanneer je bijvoorbeeld een nieuwe app introduceert, vraag dan naar de ervaringen van de kleuters. De conversatie die je samen met de kleuters hebt geeft je inzicht in de belevingswereld van de kleuters. Het geeft je inzicht in de manier waarop de kleuters met media omgaan. Een mooie app om dit samen bij te doen, is de app ‘Media Makkie’. In deze app ga je als ouder/leerkracht samen met de kleuters aan de slag om te leren hoe media kinderen (en volwassenen) kunnen verleiden tot o.a. het ontwikkelen van bepaalde (ongewenste) denkbeelden.

De app ‘Media Makkie’ bestaat uit drie interactieve voorleesverhaaltjes waarbij het schaapje Makkie de hoofdrol speelt. Bij elk verhaaltje zit een spelletje en staat er een verleidingsprincipe van kindertelevisie centraal. Er is extra informatie voor ouders/leerkrachten in de app beschikbaar.

Inhoud – Welke media is geschikt?

Er verschijnen dagelijks nieuwe apps en er komen dagelijks nieuwe filmpjes op Youtube. Maar hoe maak je nu een goede verantwoorde keuze voor de kleuters in jouw klas? Welke apps zijn geschikt? Wanneer sluit een app, filmpje, prentenboek of spelletje nou echt aan bij de ontwikkeling? Als je gaat zoeken in de AppStore of op Youtube zie je vaak termen als ‘educatief’ en ‘leerzaam’ bij een app of filmpje staan. Deze termen zijn echter geen vanzelfsprekendheid voor kwaliteit. Wees dus kritisch!

Op school is het belangrijk dat je samen met het onderbouwteam een checklist maakt waaraan jullie vinden dat de apps, die je in de klas gebruikt, moeten voldoen. Op deze manier maak je een goede en weloverwogen keuze uit het grote aanbod.

De website van ‘Eduapp’ geeft je ook een goed beeld van welke apps er voor welke device beschikbaar zijn. Ook staan er tips bij de apps hoe je deze in kunt zetten in de klas.

Balans – Momenten met en zonder media

Voor kleuters is het heel belangrijk om te spelen! Voor mij als leerkracht is het belangrijk dat er een gezonde balans is tussen media en andere activiteiten die de kleuters in de klas ondernemen. Zo zijn onder andere; het spelen in de bouwhoek, rennen, klimmen, spelletjes spelen, lezen en tekenen belangrijk. Geef als leerkracht ook het goede voorbeeld, waarbij je laat zien dat er momenten zijn waarop media gebruikt worden en dat er momenten zijn waarop media niet gebruikt worden. Een app als Screen Time Parental Control kan je helpen bij het beperken van de beeldschermtijd op de iPad. Deze app is beschikbaar voor iOS en Android.

Als je bovenstaande punten in acht neemt werk je samen met de kleuters aan een gedegen mediaopvoeding!

Jacqueline:

Ik heb nog een app tip voor ouders! ‘Fudels’ is een gratis app waarbinnen bestaande prentenboeken aangeschaft kunnen worden tegen een laag tarief. De boeken zijn als bewegend boek en als e-book in de app opgenomen. Na afloop kunnen de kinderen een filmpje maken over het boek binnen de app. Ook zijn er mogelijkheden om een digitale puzzel te maken of een tekening. De bewegende boeken zijn een waardevolle aanvulling op het e-book.